ความรู้ที่ได้จากการสัมมนา เรื่อง การบริการสารสนเทศรูปแบบใหม่ที่เกี่ยวข้อง วันที่ 23/07/11
โดย อาจารย์บุญเลิศ อรุณพิบูลย์
หัวหน้างาน งานพัฒนาและบริการสื่อสาระดิจิทัล
ฝ่ายบริการความรู้ทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ
“New services บริการสารสนเทศรูปแบบใหม่ที่เกี่ยวข้อง”
Library Trend : IFLA, ALA, UNESCO
TREND I – Cloud Computing
มิติที่ 1 ที่ตั้ง–คือ การทำงานที่ไม่สามารถระบุที่ตั้งของการทำงานนั้นๆ ได้ อะไรก็ตามที่เราใช้ผ่านระบบ อินเตอร์เน็ท และดำเนินการผ่าน Networking ของโลก โดยไม่มีแหล่งบ่งชี้ชัดเจน มันสามารถจะวางอยู่ที่ใดของโลกก็ได้ ไม่ต้องรู้ที่ตั้ง ไม่ต้องรู้ว่า server อยู่ที่ไหน
มิติที่ 2 กลุ่มก้อน –Server กลางไม่ได้มีแค่เครื่องเดียง จุดเดียว เช่น gmailของ googleไม่มีการจำกัดจำนวนผู้เข้าใช้ ทุกคนในโลกสามารถเข้าใช้ได้ gmailมีการตั้ง server แบบกระจาย ไม่กำหนดที่จุดใดจุดหนึ่ง ใครก็ตามที่สมัครสมาชิกก็สามารถใช้เทคนิคการตรวจสองช่องว่างของสัญญาณว่า server ไหนว่าง ช่วงเวลาที่เรา ล็อกอินข้าไประบบก็วิ่งไปที่ server นั้น แต่เราไม่จำเป็นต้องทราบว่า server อยู่ไหน แค่เราต่อ Internet เข้าไป ก็จะมี processในการทำงานของ gmailเอง
Cloud Computing
Black April
คือเหตุการณ์ที่ประเทศอเมริกา ที่มีเทคโนโลยีล่าสุดระบบต่างล่มโดยมิได้นัดหมายในเดือนเมษายน 2011ที่ขอเรียกได้ว่าเป็น “Black April” เดือนที่เกิดความโกลาหลในอุตสาหกรรมไอซีที ไปพอสมควรไม่เพียงแต่ในต่างประเทศ บ้านเราระบบไทยคมก็ทำเอาหน้าจอมืดไปร่วมสามชั่วโมงปัญหาที่เกิดขึ้นส่งผลให้ผู้ใช้บริการบางรายสูญเสียข้อมูลบางส่วนไป เนื่องจากปัญหาทางเทคนิค ทาง Amazon ได้ออกมารับผิดชอบด้วยการคืนเครดิตเป็นจำนวนวันเพื่อชดเชยช่วงเวลาที่ไม่ สามารถให้บริการได้แม้จะออกมาแสดงความรับผิดชอบแล้วแต่ยังก่อให้เกิดความ เสียหายไม่เพียงกับตัวบริษัทเท่านั้นแต่ส่งผลเชิงลบต่อภาพรวมของบริการ คลาวด์ (Cloud service)
OCLC
OCLC ทำหน้าที่รวบรวมรายการบรรณานุกรมและให้บริการรายการบรรณานุกรมแก่ทุกคน OCLC เป็น Bibliographic Utilities ที่มีฐานข้อมูลขนาดใหญ่ที่สุดและเป็นเครือข่ายที่ใหญ่ที่สุดในโลกOCLC เป็น cloud ระดับองค์กร แยกประเภทได้ดังนี้
- แยกตามกลุ่มผู้ใช้
- Cloud ระดับองค์กร…. cloud Library
- Cloud ระดับบุคคล/บริการ
- Could ผสมผสาน
1. ซิงก์ไฟล์ Dropbox
2. แชร์ไฟล์ Dropbox
3. สำรองข้อมูลแบบออนไลน์ Dropbox
4. สามารถกู้ไฟล์ที่ลบทิ้งไปแล้วได้ Dropbox
- Public cloud –cloud ที่ให้บริการแบบสารธารณะ เช่น เฟซบุ๊ค
- Private cloud– cloud ส่วนตัวที่เราซื้อมาแล้วใช้เฉพาะในองค์กรเท่านั้น
- Hybrid cloud
3. แยกตามประเภทของเทคโนโลยี
- SaaS – Software as a serviceคือไม่ต้องมีซอฟแวร์เป็น แผ่นซีดีมาติดตั้งทีละเครื่องๆ มีผู้ให้บริการที่ทำออกมาเหมือนซอฟแวร์ทั้งหมดเลย แล้วให้ผู้บริการใช้ได้ฟรีๆ เช่น www.zoho.com และ docs.google.comสร้างเอกสาร สเปรดชีต และงานนำเสนอแบบออนไลน์ โดยไม่มีค่าใช้จ่ายใดๆ
- IaaS – Infrastructure as a serviceคือ เว็บโฮสซิ่งทั้งหมด เราไม่ต้องเช่าพื้นที่ server มีคนจ่ายตั้งค่าเช่าให้เราใช้ฟรีๆ
- PaaS – Platform as a service
Trend II – Mobile Device
ห้องสมุดจะให้บริการด้านอะไรบ้างผ่านทางโมบาย ก่อนอื่นต้องมีการทำการสำรวจพฤติกรรมผู้ใช้ก่อนว่ามีการใช้บริการผ่านโมบาย หรือไม่อย่างไร เว็บสถิติประเทศไทย คือตัวช่วยที่ห้องสมุดสามารถไปค้นได้ว่า พฤติกรรมผู้ใช้โมบายมีแนวโน้มเป็นอย่างไรรู้จักผู้ใช้และพฤติกรรมจาก Truehits.net
Smart phone
ที่มา : http://www.libertymobiles.com/
Tablet
eReader
Netbook
Trend III – Digital content & Publishing
eBook, IR, Digital Library, OJS
Cloud Computing และ Trend ที่ 3 นี้เกิดเพราะทุกองค์กรในโลกนี้มีเงินน้อยลง เพราะภาวะของเศรษฐกิจที่ถดถอย เงินน้อย งบประมาณน้อย ทุกองค์กรเกิดปัญหาเหมือนๆ กัน ไม่มีเงินจ้างคนเพิ่มขึ้น แต่คนที่ทำงานอยู่เดิมๆ ต้องรับผิดชอบงานที่เพิ่มมากขึ้น เช่น Server นี้ต้องใช้คนดูแล 3 คน แต่ปัจจุบันมันได้ล้าสมัยแล้ว ก็ตัดออกทั้ง Serverและคนดูแล แล้วหันมาซื้อบริการทาง Cloud Computing แทนหลายห้องสมุดในเมืองนอก มีการยุติการซื้อวารสารออนไลน์ ซึ่งที่เกิดตามมาคือต้องมีการสร้างContentเอง แทนที่จะเอาเงินไปจ่ายให้บริษัทแล้วซื้อ Online Database แต่เอาเงินตรงนี้ไปให้อาจารย์ในสถาบันนั้นๆ เขียนContentขึ้นมาให้กับห้องสมุดเอง เป็นการประหยัดงบประมาณและให้ความสำคัญกับบุคลากรขององค์กรนั้นๆ
เช่น http://ag-book.lib.ku.ac.th และ http://www.siamrarebooks.com
ถ้าสนใจจะทำ อีบุ๊ค มีการเน้น 3 ส่วนคือ
- การได้มาของเนื้อหา– เชิญชวนบุคลากรเข้ามาทำงานร่วมกัน
- กระบวนการผิต และรูปแบบ– ดูว่าจะทำอีบุ๊ครูปแบบใดบ้าง PDF, flat ,etc .โดยอาจจะสำรวจความต้องการของผู้ใช้ก่อนว่าผู้ใช้มีความต้องการแบบไหน
.doc – typing on MS word
Flip eBook– maybecan or can’tshow on website
Flash Flip eBook– can show on website
ePublishing- ลักษณะของสิ่งพิมพ์ที่เป็นโปสเตอร์ แผ่นพับ ในลักษณะของอิเล็กทรอนิกส์
.ePub
Digital Multimedia Book
3. ลิขสิทธิ์ ต้นฉบับ และการเผยแพร่
4. Crosswalk Metadata – คือการทำเมตาดาต้ามากกว่า1ประเภทหรือมากกว่า1รูปแบบ ทุกอย่างจะมีการผสมผสานกันหมด เราจำเป็นต้องรู้จัก เมตาดาต้ามากกว่า 1 ชุด ตัวอย่างของเมตาดาต้าเช่น
MARC
MARCML- New of library
Dublin core
ISAD (g)
CDWA
CDWA
RDF
OWL
MODs
METs – คล้ายๆ กับ DC แต่ว่า element เยอะกว่า ใช้ในการทำ ดิจิทัล คอเล็กชั่น
PDF Metadata
Doc Metadata - พวกทำงานในมหาวิทยาลัย
EXIF
XMP งานด้านรูปถ่าย รูปภาพดิจิทัล ทำงานพวกนักข่าว
IPTC
IPTC
5. Open Technology
- Z39.5 –การแลกเปลี่ยนข้อมูลบรรณานุกรมหนังสือผ่าน ILS
- Z39.88
การเพิ่มลำดับเว็บ / จัดลำดับเว็บ Webometric
- OAI-PMHมี1ช่องให้สืบค้น แล้วจะได้ผลลัพธ์ทุกอย่างที่ต้องการ เป็นมาตรฐานที่ อินเทรนมากที่สุดในตอนนี้ แล้วจะโชว์ full record ด้วยแนวคิดคือการทำ one search
Example: http://tnrr.in.th/, http://tnrr.in.th/beta
Linked Data keyword ที่ได้จากการทำเหมืองข้อมูลจากOAI-PMH จะถูกนำมาใช้ในด้านนี้ต่อ
–> Semantic Web/Web 3.0
Web 1.0 ให้ใครคนใดคนหนึ่งดูแลเว็บ แล้วเราอ่านอย่างเดียว
Web 2.0 เรามีสิทธิ์สร้างเว็บขึ้นมาเองได้
Web 3.0 หัวใจสำคัญคือคำว่า Semantic สามารถป้อนคำค้นเป็นประโยคได้/เว็บเชิงความหมาย เช่น กูเกิ้ลรู้ว่าคำศัพท์ที่เกี่ยวกับเกษตรกรรมคือ พืช สวน ไร่นา ทำเว็บไซต์ให้ค้นหาคำที่เกี่ยวข้องกับคำค้น โดยเอามาจาก keyword (link data)
- Metadata
- Bibliography เช่น http://www.wolframalpha.com/, http://164.115.5.61/thesaurus/
– Data & Information Miningระบบ ฐานข้อมูลต้องไม่จบแค่ผลลัพธ์การค้น แต่มันต้องบอกอะไรมากกว่านั้น เช่นบอกว่า เจอทั้งหมดกี่เล่ม ปีไหนบ้างมีกี่เล่ม จะมีโปรแกรมช่วยนับให้เรา
- Visualizationมีหนังสือที่เขียนโดยผู้เขียนคนนี้กี่เรื่องๆ แล้วมีเส้นเชื่อมโยงระหว่างคน 2 คนนี้ว่าเคยเขียนหนังสือเล่มเดียวกันด้วย เช่นhttp://www.boliven.com/, http://vadl.cc.gatech.edu/, http://labs.ideeinc.com/visual
7. Green Libraryมาจากกระแสของ ภาวะโลกร้อน Global Warming
…Green Building
…Green ICT
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น